Van gevoeligheid tot kracht: het ontwarren van hooggevoeligheid en de weg naar welzijn

Hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit zijn termen die vaak door elkaar gebruikt worden, maar hebben ze dezelfde betekenis? In deze blog verkennen we het verschil tussen deze twee termen, bespreken we tien mogelijke oorzaken van hooggevoeligheid en leggen we uit hoe hooggevoeligheid kan leiden tot een burn-out.

Het verschil tussen hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit

Hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit worden vaak als synoniemen gezien, maar in de kern hebben ze verschillende betekenissen. Hoogsensitiviteit, of Highly Sensitive Person (HSP), is een term geïntroduceerd door Dr. Elaine Aron in de jaren '90. Zij beschrijft hoogsensitieve personen als individuen met een verhoogde gevoeligheid voor stimuli, diepgaande verwerking van informatie en een grote empathische capaciteit. Zij hebben een bepaalde fijngevoeligheid en zitten energetisch in een hoge trilling, waardoor ze heel intuïtief en zelfbewust in het leven staan. Hierdoor zijn zij heel duidelijk en staan zij sterk en bewust in het leven. Hooggevoeligheid, aan de andere kant, wordt soms breder gebruikt en kan verwijzen naar mensen die emotioneel gevoelig zijn en intense reacties hebben op zowel fysieke als emotionele stimuli. Deze chronische hyper alertheid zorgt voor een bepaalde kwetsbaarheid. Alle ervaren prikkels die gedurende een dag binnenkomen zorgen voor onbalans en blijven in het systeem (lichaam) van een hooggevoelig mens zitten.

Tien oorzaken van hooggevoeligheid

Prenataal: stress en het niet kunnen ontspannen van de moeder tijdens de zwangerschap kunnen onveilig voelen en alertheid opwekken.

Opvoeding: een omgeving waarin emoties sterk benadrukt of onderdrukt werden, kan hooggevoeligheid beïnvloeden.

Trauma: ervaringen van trauma of chronische stress in de kindertijd kunnen leiden tot een verhoogde gevoeligheid.

Emotionele uitputting: langdurige heftige situatie, die het gevoel geeft dat men op het randje zit van afknappen. Emotionele uitputting geeft een enorm stress-gevoel.

Persoonlijkheidsstructuur: persoonlijkheden die meer naar introvertie neigen, kunnen gevoeliger zijn voor sensorische en emotionele stimuli.

Culturele invloeden: in sommige culturen wordt gevoeligheid meer geaccepteerd en gekoesterd, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van hooggevoeligheid.

Sociale interacties: vroege sociale interacties die als overweldigend of negatief werden ervaren, kunnen bijdragen aan ontwikkeling van gevoeligheid.

Gezondheidstoestand: chronische ziekte of aandoeningen kunnen iemands gevoeligheid voor omgevingsfactoren verhogen.

Psychologische factoren: angststoornissen en andere mentale gezondheidsproblemen kunnen de gevoeligheid verhogen.

Onderwijservaringen: stressvolle of negatieve ervaringen op school kunnen leiden tot een verhoogde emotionele gevoeligheid.

Hooggevoeligheid en het risico op burn-out

Hooggevoeligheid kan leiden tot een verhoogd risico op burn-out, vooral in stressvolle of hoogstimulerende omgevingen. Personen die hooggevoelig zijn, ervaren vaak diepere en intensere emoties en kunnen overweldigd raken door hun dagelijkse ervaringen en verantwoordelijkheden. Zonder op zoek te gaan naar de oorza(a)k(en) en deze te adresseren met passende therapie, kunnen deze continue stressoren leiden tot uitputting.

Preventieve en corrigerende maatregelen kunnen omvatten:

Zelfkennis: bewustzijn van eigen grenzen en triggers.

Omgevingsaanpassingen: het creëren van een rustige en gestructureerde werkomgeving.

Ontspanningstechnieken: technieken zoals mindfulness, yoga en meditatie kunnen helpen bij het reguleren van emoties.

Professionele hulp: therapie kan nuttig zijn voor traumaverwerking en om zelfregulerende vaardigheden te ontwikkelen.

De sleutel voor mensen met hooggevoeligheid is het herkennen van hun unieke behoeften en het vinden van manieren om hun dagelijks leven daarop af te stemmen. Hierdoor kunnen zij hun gevoeligheid als kracht gebruiken en het risico op burn-out minimaliseren.